Door gewaardeerde Nederlandse voetbaljournalisten en -analisten wordt weleens geschreven dat voorzetten in het voetbal niet erg effectief zijn om tot doelpunten te komen. Soms gaat het zo ver dat het lijkt alsof trainers het beter helemaal kunnen uitbannen. Onderbouwing en nuancering wordt vaak niet gegeven. Ik vond een artikel/onderzoek dat iets beschrijft over het rendement van voorzetten. Het geeft echter geen uitsluitsel over de vraag of andere aanvalsvormen wel of niet effectiever zijn dan voorzetten. Simpel redeneren Mijn eigen boerenverstand zegt nog altijd dat teruggetrokken voorzetten van dichtbij de achterlijn binnen de 16 meter op inlopende mensen juist zeer effectief zijn. Daar zijn twee redenen voor: De pass is lastig te verdedigen De verdedigers lopen terug (richting en dichtbij eigen doel) en de aanvallers vooruit De verdediger kan moeilijk de bal én de tegenstander tegelijk in de gaten houden De aanvaller komt in een gemakkelijke hoek op het doel aflopen en ziet het gehele doel voor zich (zeker als deze van de andere kant van de as komt inlopen) Wat ook vrij gemakkelijk te beredeneren lijkt, dat vroege voorzetten juist weinig rendement hebben. Dat komt door: De bal nauwkeurig over deze afstand neerleggen is lastig De bal is lang onderweg en de verdediger en eventueel de keeper hebben meer tijd om zich erop in te stellen De verdedigers kunnen makkelijk tegenstander én bal tegelijk zien Voor de aanvaller is de hoek lastiger om te scoren Engels onderzoek Het artikel dat een statistisch onderzoek bevat, gaf voor mij deels bevestiging van mijn redeneringen. De link die onderaan deze blog staat, bevat een Engels artikel met een onderzoek naar ongeveer 34.000 voorzetten uit 3 seizoenen Premier League. Uit iets minder dan 2% werd binnen 6 seconden gescoord. De onderzoeker stelt dat een voorzet dan succesvol is. Dat betekent dat circa 1 op de 50 voorzetten een doelpunt oplevert. Dat lijkt weinig. Verder analyserend, blijkt de effectiviteit van een pass vanaf de zijkant afhankelijk te zijn van waar de voorzet vandaan komt. In het onderzoek werden voorzetten uit 4 richtingen met elkaar vergeleken. In figuur 1 zijn de zones op het veld zichtbaar.                   Figuur 1: De 4 geanalyseerde zones van waaruit de voorzet vertrekt. Van elke zone werd gemeten wat het rendement was in 2 gebieden waar de voorzetten bij een medespeler aankwamen. De resultaten heb ik omgezet in een kleine tabel (figuur 2). Zichtbaar wordt dat een vroege voorzet die landt in de 5meter het laagste rendement heeft. Eén op de 500 passes levert slechts een doelpunt op. Dat lijkt logisch omdat deze crosses al snel een prooi zullen zijn voor de keeper. De meeste doelpunten worden gemaakt uit voorzetten van binnen de 16meter die aan de andere kant van de as terecht komen (dus ter hoogte van de 2e paal). 1 op de 14 passes wordt omgezet in een doelpunt. Waar de voorzet aankomt Voorzet gegeven vanuit In de 5m Tussen 11m en 5m Tussen 11m en 16m Tussen 11m en doellijn Vóór 1e of achter 2e paal Tussen 1e en 2e paal Richting 1e paal (vóór de as) Richting 2e paal (voorbij de as) Zone 1 1 dlpt op 500 1 dlpt op 33 Zone 2 1 dlpt op 200 1 dlpt op 40 Zone 3 1 dlpt op 250 1 dlpt op 34 Zone 4 1 dlpt op 28 1 dlpt op 14 Figuur 2: Rendement van voorzetten per zone gesplitst naar 2 gebieden waar de bal aankomt. Voorbarige conclusie Omdat in het onderzoek de voorzetten niet vergeleken worden met andere middelen om aan te vallen, blijft een conclusie trekken over de effectiviteit van voorzetten nog altijd lastig. Is het rendement van een steekpass door het midden hoger dan dat van een voorzet bijvoorbeeld? Is er verschil tussen steekpasses waarbij de ontvanger naar binnen of naar buiten beweegt? Dezelfde vragen kunnen gesteld worden over een diepe bal achter de verdediging. Is er dan verschil tussen een crossbal of een verticale pass? Wat is bij dit soort aanvalsvormen de relatie in rendement tussen een grote en kleine afstand van aangever tot ontvanger? Hoe effectief is schieten op het doel? Welke factor speelt de hoek waaronder geschoten wordt en de afstand tot de goal? Als dit soort vragen onbeantwoord blijven, dan is zeggen dat voorzetten niet effectief zijn wel erg kort door de bocht. Rendementsverbetering van voorzetten Het onderzoek laat onduidelijk of het om hoge of lage voorzetten gaat, met welke snelheid ze gegeven werden, of de spitsen wel of niet goed positie kozen, er veel op getraind was of niet, hoeveel verdedigers en hoeveel aanvallers er in de 16m zijn, etc. Al deze aspecten zullen verschil maken in het uiteindelijke rendement. Volgende vraag die ik mezelf stel: Kun je door gericht trainen het rendement van de voorzet verhogen? Train je op aspecten als het perfectioneren van de nauwkeurigheid van de pass het optimaliseren van de balsnelheid van de voorzet het positie kiezen van de spitsen (ten opzichte van elkaar) het verbeteren van de timing van positie kiezen van de spitsen het met een idee afronden van de eindpass het effectiever maken van vooracties dan staat het voor mij als trainer vast dat 1 doelpunt op 14 voorzetten van binnen de 16m nog flink verbeterd kan worden.   Tot slot stelt het artikel in een conclusie dat elk team het best een gevarieerd aanvalsplan kan hebben. Alleen afhankelijk zijn van voorzetten, is niet handig. Een tegenstander kan zich daarop instellen en dat wil je als trainer-coach voorkomen. Dat lijkt me logisch.   BRON: Garry Gelade (2017 geschreven) https://www.optasportspro.com/about/optapro-blog/posts/2017/blog-the-art-of-crossing/    

  Met de film Moneyball kreeg het gebruik van statistiek in de sport een vlucht. Deze Hollywood-kraker beschrijft de winst die een teammanager boekt door spelers die hij op basis van statistische gegevens heeft aangetrokken voor zijn honkbalteam. Nooit geweten in de jaren dat ik statistiek studeerde dat het ooit raakvlakken zou hebben met mijn grote passie.   Ook in het voetbal worden tegenwoordig bij vrijwel elke professionele wedstrijden tot in detail vele statistische gegevens (handmatig of met software) vastgelegd en in computers opgeslagen. Voor wie ze wil hebben zijn ze te koop en dus te gebruiken voor diverse doeleinden. Daarbij kun je denken aan gebruik voor: het analyseren van een je eigen team om bijvoorbeeld te bekijken of je vooruitgang boekt in je spel (kansen voor/tegen, schoten, balbezit, etc.). waar of hoe je het meest balverlies lijdt. of het “gevoel” dat je als trainer(sstaf) hebt wel klopt. Het analyseren van een tegenstander. Het beoordelen van spelers die je overweegt als club te kopen. Het beoordelen van je eigen spelers om te bekijken of je ze beter kunt behouden of beter kunt verkopen.   Maar beschikbare data moet geïnterpreteerd worden en dat is vaak knap lastig. Allereerst moet je bekijken wat er paraat is en vervolgens weten welke data interessant zijn voor jou doel. Je moet dus een set aan gegevens bedenken die jij interessant vindt en deze dan opvragen / kopen. Want waarop beoordeel je een verdediger bijvoorbeeld?   Voetbal is een sport waarin een speler over het algemeen niet meer dan 2 van de 90 minuten aan de bal is. Dat betekent dus dat vooral bepalend is wat iemand zonder bal doet. En dat is nog niet zo gemakkelijk om te zetten naar statistieken. Zichtbaar voor iedereen is wat iemand met de bal doet, maar zonder bal is het een stuk makkelijker zichtbaar en om te zetten naar statistieken.   Je wilt van een verdediger weten hoe goed hij is in het voorkomen van doelpunten. Makkelijk te meten is hoe vaak hij een bal onderschept, voorzetten eruit haalt, een duel wint, een tackle inzet of hoe vaak hij bijdraagt aan het buitenspel zetten van een tegenstander. Maar een goed verdediger zorgt er ook voor door goed te staan dat steekpasses niet gegeven kunnen worden en dat is wat lastiger vast te leggen. Hoe communiceert hij met zijn omgeving? Of hoe vaak dwingt hij een zijn tegenstander terug te spelen? Maar je wilt ook weten hoeveel passes hij geeft in de opbouw misschien en dan graag degene die aankomen t.o.v. die niet aankomen. Maar is een breedtepass ook interessant, of de pass terug? Hoe biedt hij zich aan? In welke richting neemt hij een ontvangen bal aan? En heb je een team dat op de lange bal speelt, dan vindt je zijn korte passes wellicht helemaal niet interessant. En zo kan ik nog wel even doorgaan.   Maar dan ben je er nog niet. Al de data die je opvraagt moet ook geïnterpreteerd worden en omgezet worden naar iets dat de mensen die het moeten omzetten naar daden ook echt begrijpen. Het moet ook in relatie gezet worden tot een ander, of een gemiddelde zodat het wat gaat betekenen. Niet voor iedereen weggelegd.   Er zijn al veel onderzoeken gedaan naar statistieken door wetenschappers en coaches die hun tijd ver vooruit waren. Daaruit zijn al diverse opvallende zaken berekend op basis van een grote serie data op het hoogste niveau. Gemiddeld genomen kun je het volgende stellen: Investeren in de zwakste schakel(s) van een team levert veel meer competitiepunten op dan geld en/of tijd steken in de beste spelers (vervangen door een nog betere). Als je effectief wilt wisselen kun je dat het beste doen voor de circa 60e minuut (1e wissel), 70e minuut en de 80e minuut. Corners kun je beter kort nemen dan ineens voor het doel brengen. Het vergt gemiddeld 9 schoten om 1x te scoren. Ploegen die de bal met vele korte passes (lange pass-reeksen) in balbezit weten te houden, zijn een stuk succesvoller dan teams die vooral op de lange pass bouwen en korte pass-reeksen hebben. Geen tegendoelpunten krijgen in een wedstrijd, levert meer competitiepunten op dan zelf 2x scoren. Hogere salarissen voor spelers en staf levert een hogere ranking op in de competitie.   In mijn beleving kan statistiek in de voetbalsport zeker van waarde zijn, mits de data-sets goed zijn opgezet, geïnterpreteerd en vereenvoudigd gepresenteerd aan de mensen die ze moeten omzetten naar handelingen/actie. Maar data kan duur zijn. Gelukkig zijn er creatieve manieren te bedenken om goedkoop data te vergaren. Mochten er clubs zijn die hulp kunnen gebruiken, ik ben altijd bereid om mee te kijken en te adviseren.   Leuk om te bekijken, deze site met veel basis statistieken gratis beschikbaar: https://www.whoscored.com/Regions/155/Tournaments/13/Seasons/6331/Stages/13792/Show/Netherlands-Eredivisie-2016-2017